ЖАҢАЛЫҚТАР
Бұрынғы күйеуі бензин құйып өртеген әйелдің шағымы бойынша іс: алдын ала сот тыңдауы басталды
Алматыда бұрынғы күйеуі бензин құйып өртеген әйелдің арызы бойынша істе алдын ала сот басталды. Бұл жөнінде адвокат Айнара Айдархан Азаттыққа хабарлады.
Сот басталмай тұрып өткен баспасөз жиынында жәбірленуші Индира Тергеубаева мен адвокаттары құқық қорғау органдарының әрекетсіздігі салдарынан бір адам өліп (жәбірленушінің бензин құйып, өртеген бұрынғы күйеуі өрт кезінде қаза болған), бір адам мүгедек болып қалғанын айтып, "істе бір ғана адам күдікті танылған, біз мұнымен келіспейміз, кемінде төрт адам жауапқа тартылуы керек" деп мәлімдеді. Олар "сот кінәлілерді жазалауы тиіс, сот әділ өтеді" деп үміттенеміз деді. Олардың сөзінше, өрттен кейін бес операцияны бастан кешірген Индира Тергеубаева прокуратураның табалдырығын тоздырып жүріп, 20 айдан кейін әрең "жәбірленуші" статусына ие болған. Іс төрт рет жабылып, жәбірленуші жақ президент пен ішкі істер министрінің қабылдауына жеткен кезде ғана жылжи бастаған.
Адвокат Айнара Айдарханның Азаттыққа айтуынша, 21 қарашада өткен алдын ала сот тыңдауы кезінде жәбірленуші тарап істі Алмалы емес, Жетісу аудандық сотында қарауды өтінген. Сот өтінішті мақұлдаған.
"Қаза болған адам Жетісу ауданында тұрғандықтан және полицейлердің немқұрайлығы да осы жерде болғандықтан соттылық бұзылды деп санайтынымызды жеткіздік. Сот келісіп, істі Жетісу аудандық сотына берді. Біз өзге де өтініштер түсірдік. Егер ешкім шағым түсірмесе, 15 күннен кейін іс басқа сотта қаралады" деді адвокат Айнара Айдархан.
Алматыда бұрынғы күйеуі бензин құйып өртеген, соның салдарынан мүгедек болып қалған Индира Тергеубаеваның бастан кешіргені бұған дейін ақпарат құралдарында жазылған. Бір күн бұрын ол The Qazaq Times басылымына берген сұхбатында бұрынғы күйеуінен көрген құқай мен өрттен кейінгі көрген азабын айтып, тауыса алмаған еді.
Айтуынша, бұрынғы күйеуі оны аңдып, мазасын ала бергеннен кейін көші-қон полициясына шағымданған. Полиция сот арқылы оны елден депортациялап, бес жыл бойы Қазақстанға кіруіне тыйым салу туралы шешім шығарған. Алайда сот шешімі орындалмаған. Құзырлы органдар шешімді орындауға да күш салмаған дейді Тергеубаева.
Ақыры Тергеубаева ашқан дүкенге бұрынғы күйеуі 2022 жылы желтоқсанда барып, "бәрібір менімен бірге боласың, мына дүниеде болмасаң да, ана дүниеде бірге боламыз" деп дүкенге от қойған. Күйеуінің өзіне бензин шашып өртегенін сұхбатта ол былайша баяндайды.
"Бірінші шашқан бензин оң көзіме құйылып кетті. Көзім ашып, оң көзімді аша алмадым. Сол арада "мен сені өлтіруге келдім, бүгін екеуіміз өлеміз, бұл дүниеде менімен бірге болғың келмесе, о дүниеде менімен бірге боласың"деп мені өлтірмекші болды. Жүгіріп барып терезені қағуға ғана шамам жетті....Ол мені дүкеннің ішінде қуалап жүріп, үстіме бензин құйып жүрді. Сонан кейін сөмкесін ашып, бір нәрсені ала бастады. Жанына барып қарасам, кесілген мылтығы бар екен. Сол мылтықты алмақшы болып еді, құдай оңдап замок ашылмай қалды. Сол кезде бар күшіммен оны итеріп жібердім. Ол жығылып барып "жарайды, олай болмаса былай өлесің деп қолындағы автомататты оттықты (горелкасын) қосты. Сол кезде жарылыс болды..." дейді Индира Тергеубаева сұхбатта.
Оның сөзінше, бірнеше рет жарылыс болған. Жарылыстың қуатынан ол бірнеше метр жерге ұшып кеткен.
"Құдықтың түбіне екі қолыммен, тіземмен құладым. Шаштарым өртеніп, жерге түсіп жатыр. Екі қолым әппақ болып кеткен. Терім сыпырылып, қаным араласып түсіп жатыр. Қарасам, жан жақта полиция қызметкерлері жүр, бірақ маған жолаған жоқ. Тек біреуі ғана келіп, екі қолы қалтасында, "іште тағы кім бар?" деп сұрады. Бұрынғы күйеуімнен басқа ешкім жоқ дедім. Ол бұрылды да кетіп қалды" дейді Индира Тергеубаева.
Осы өрттің салдарынан ол ауруханада 50 күннен астам жатып, бес операцияны бастан кешірген. Екінші топ мүгедектігін алған.
Жәбірленуші жақтың сөзінше, Тергеубаева '"Немолчи" қорына хабарласып, журналистерге шығып, прокуратураның табалдырығын тоздырып жүріп, 20 ай өткенде ғана жәбірленуші статусына ие болған. Осы уақыт аралығында іс төрт рет жабылған. Президент пен ішкі істер министрінің жеке қабылдауына жазылдық дегенде ғана іс жылжыды дейді олар.
Олардың пікірінше, "құқық қорғау органдарының әрекетсіздігі салдарынан бір адам өліп, бір адам мүгедек болып отыр. Егер депортация туралы шешім орындалғанда жағдай бұлай ушықпас еді" деп санайды. Олар істе бір емес, төрт күдікті болуы керек деп есептейді.
"Бір ғана күдікті бар. Мұнымен толық келіспейміз. Біздің ойымызша, төрт күдікті болуы керек. Екеуі көші-қон қызметінің өкілдері, екеуі - учаскелік полицей. Бірақ неге екені белгісіз, прокуратура полиция департаментімен бірге тек бір адамға қатысты шешім шығарған. Немқұрайлықтың соңы қандай ауыр жағдайға келіп отырғанын олар түсінбейтін сияқты" деді 20 қараша күнгі баспасөз жиынында Айнара Айдархан.
"Біз шындыққа жеткенше тынбаймыз. Шындық шындық болып қалуы керек" деді Индира Тергеубаева жиында.
Алматы қаласының прокуратурасы әзірге бұл іс бойынша түсініктеме берген жоқ
Басқа да жаңалықтар
AirAstana Үндістан мен Пәкістан арасындағы жағдайға байланысты Дели мен Мумбайға әуе рейсін уақытша тоқтатты
Қазақстандық Air Astana әуекомпаниясы Үндістан мен Пәкістан арасында қарулы қақтығыс басталғаннан кейін әуе кеңістігінің жабылғанына байланысты Үндістанға ұшатын рейстерін уақытша тоқтатты. Бұл туралы әуекомпаниясының баспасөз қызметі хабарлады.
Air Astana әуекомпаниясы 8 мамырдан бастап KC 907/908 Алматы – Дели – Алматы және KC 291/292 Алматы – Мумбай – Алматы бағытымен ұшатын рейстерді тоқтатуға мәжбүр екенін жария етті.
Air Astana өкілдері тоқтатылған рейстердің жолаушыларына билет құны толық қайтарылатынын мәлімдеді.
"Қазіргі уақытта әуекомпаниясы Қазақстан Республикасының азаматтары мен басқа да Air Astana жолаушыларын елге қайтару мақсатында балама бағыттар бойынша репатриациялық рейстер ұйымдастыру мүмкіндігін қарастырып жатыр. Біз жағдайдың даму барысын мұқият қадағалап отырмыз және кез келген өзгеріс туралы жолаушыларды жедел түрде хабардар етеміз", – деп жазылған Air Astana таратқан баспасөз хабарламасында.
6 мамырдың кешінен бері Үндістан мен Пәкістан бір бірін артиллериялық қарудан атқылап жатыр. Салдарынан ондаған адам қаза тапқан деген мәлімет тарады.
Сәрсенбі, 7 мамырда Үндістан Пәкістан мен Кашмирдің Пәкістан бақылайтын бөлігіне ракета атты. Дели Пәкістанның "террористік инфрақұрылымдарына" шабуыл жасалды деп хабарлады.
Үндістан бұл операциясын 22 сәуірдегі шабуылға қарымта деп атады. 22 сәуірде Кашмирдің Үндістан бақылайтын бөлігіндегі Байсаран алқабында үндістандық туристерге шабуыл жасалып, 26 адам қаза тапқан. Үндістан шабуылды "теракт" деп атап, Пәкістанды айыптаған. Бірақ Исламабад шабуылға қатысы жоғын айтып мәлімдеме жасады. Ал туристерге шабуыл жасаған үш адам Пәкістан азаматы екені айтылған.
Пәкістан премьер-министрі Шахбаз Шариф Үндістанның 7 мамырдағы шабуылын "жиіркенішті агрессия әрекеті" деп атады. Артынша бұл елдің де қарулы күші Кашмирдің Үндістан бақылайтын аймағына шабуыл жасады. Пәкістан Үндістанның бес әуе ұшағын атып түсіргенін айтты. Бірақ Дели бұл мәлімдемеге жауап берген жоқ.
Пәкістан өкілдері шабуылдан кемі 26 адам қаза тауып, 46 адам жараланғанын айтады. Ал Дели Кашмирдің Үндістан бақылауындағы аймағында кемі 7 адам қаза болды деді.
Үндістан мен Пәкістан Кашмир аймағын өз жерім деп санайды. Қазір Кашмирдің жартысын Пәкістан, жартысын Үндістан бақылап отыр.
Трамп 8 мамырды Екінші дүниежүзілік соғыстағы жеңіс күні деп ресми түрде жариялады
АҚШ президенті Дональд Трамп 8 мамырды Екінші дүниежүзілік соғыстағы Жеңіс күні деп ресми түрде жариялады. Мұндай ақпарат 7 мамыр күні Ақ үйдің ресми сайтында жарияланды.
Трамп бұған дейін Truth Social әлеуметтік желісінде 11 қарашаны Бірінші дүниежүзілік соғыстағы Жеңіс күні, ал 8 мамырды Екінші дүниежүзілік соғыстағы Жеңіс күні деп жариялайтынын жазған еді. Сол жолы Трамп: "АҚШ Екінші дүниежүзілік соғыста жеңіске жету жолында кез келген басқа елге қарағанда көбірек еңбек сіңірді", — деп мәлімдеген.
Нацистік Германия жеңілгені туралы капитуляцияға қол қойған 1945 жылдың 8 мамырын АҚШ-та әдетте Еуропадағы Жеңіс күні немесе Еуропада Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталған күн деп атайды, бірақ осы кезге дейін АҚШ-та ол ресми мәртебеге ие болмаған. Трамптың жарлығында 8 мамыр нацистік Германияны ғана емес, жалпы Екінші дүниежүзілік соғыстағы Жеңіс күні деп белгіленіп отыр.
Мәлімдемеде бұл күн "әлем тарихындағы еркіндік күштерінің ұлы жеңістерінің бірі" — ұлтшыл-социализм мен фашизмді жеңген күн ретінде атап өтілетіні айтылған. Оған қоса АҚШ-тың соғысқа қалай қатысқаны жөнінде егжей-тегжейлі баяндалған.
"Америкалық сарбаздар жанкешті ерлік көрсетпегенде бұл соғыста жеңіске қол жетпеген болар еді, әрі бүгінгі әлем де мүлде басқаша болар еді", — деп жазылған Трамптың мәлімдемесінде. Оған қоса, АҚШ "елінің, бостандығы мен Батыс өркениетінің өміршеңдігі жолында өмірін құрбан еткен әркімнің рухына тағзым етеді" деп жазылған. Трамп тарихта, ең алдымен, бітімгер ретінде қалғысы келетінін де мәлімдеген.
Кейін Ақ үйде сөйлеген сөзінде президент Трамп АҚШ-тың бұл соғыстағы жеңісіне одақтастардың көмегі болғанын, олардың арасында Ресейді де атап өтті, алайда жеңіске, ең алдымен АҚШ-тың арқасында қол жеткенін тағы да атап айтты.
• АҚШ, Ұлыбритания және Совет одағы (оның құрамында Ресей, Украина және өзге де советтік республикалар болған) — нацистік Германия мен оның одақтастарына қарсы соғысқан. Жеңімпаз елдер Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін құрылған Біріккен Ұлттар ұйымына енді. Жеңіске кім шешуші үлес қосқан деген мәселеге тарих ғылымында әлі күнге дейін біржақты кесімді жауап жоқ. Совет одағының адам шығыны Батыс одақтастарының шығынынан бірнеше есе көп болған. Ал АҚШ соғыс уақытында керек-жараққа бөлінген материалдық ресурстар көлемі бойынша одақтастарынан алда тұр. Ресей билігі нацизмді талқандауда шешуші үлесті Совет одағы мен оның ең ірі құрамдас бөлігі ретінде Ресей қосты деп ресми түрде мәлімдеген.
Си Цзиньпин, Вучич пен Мадуро Мәскеуге барды. Әлиев парадқа қатыспайды
7 мамыр кешке Қытай президенті Си Цзиньпин ресми сапармен Мәскеуге барғанын Ресейдің бұқаралық ақпарат құралдары хабарлады. Қытай басшысының ұшағы Внуково әуежайына қонған. Әуежай дрон шабуылы қаупіне байланысты 6 және 7 мамыр күндері жұмысын уақытша тоқтатқан еді. Алайда Си Цзиньпиннің ұшағы қонуға аз уақыт қалғанда, әуежай қалыпты режимде жұмыс істеп жатыр деген хабар жарияланды.
Қытай басшысынан шамамен жарты сағат бұрын Мәскеуге Сербия президенті Александр Вучич ұшып барды деген хабар тарады. Сол күні оның ұшағы Мәскеуге ұшып жатып, жолда Әзербайжан астанасына қонуға мәжбүр болған. Оған дрон шабуылы қаупіне байланысты әуе кеңістігі жабылғаны себеп болған болуы мүмкін.
Оған дейін Мәскеуге Венесуэла президенті Николас Мадуро барған, Ресей президенті Владимир Путин оны Кремльде қабылдады. Кездесу барысында Ресей мен Венесуэла арасындағы стратегиялық әріптестік және ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды.
Мәскеуге Бразилия мен Куба президенттері де ұшып барды.
Шетелдік мемлекет басшылары Ресей астанасына Екінші дүниежүзілік соғыста нацистік Германияны тізе бүктірген жеңістің 80 жылдығына арналған салтанатты шараларға қатысу үшін барды. 9 мамырда Мәскеуде әскери парад өтуі жоспарланған.
Сәрсенбі кешке Ресей президентінің көмекшісі Юрий Ушаков Әзербайжан президенті Илхам Әлиев пен Лаос басшысы Мәскеуге келмейтін болды деп хабарлады, алайда себебін айтпады. Бұған дейін Кремль Мәскеуге 20-дан астам шет мемлекеттің басшылары келеді деп айтқан.
Латвия, Литва және Эстония Мәскеуге бет алған шет мемлекеттер басшыларының ұшақтарын өз әуе кеңістігі арқылы өткізбейтінін алдын ала мәлімдеген еді. Еуропа одағы Ресей Украинаға қарсы соғыс жүргізіп жатқан шақта Мәскеудегі салтанатты шараға қатысуға қарсы. Еуроодаққа мүше елдер арасынан Мәскеуге 9 мамырдаға парадқа баратынын ресми жариялаған жалғыз мемлекет басшысы — Словакия премьер-министрі Роберт Фицо болды.
Украина дрондарының шабуылына байланысты енгізілген шектеулер салдарынан кейінгі бір тәулікте Ресейде ондаған рейс ұшпай қалды. Атап айтқанда, "Аэрофлот" әуе компаниясы түнгі шектеулерден кейін Мәскеудегі Шереметьево әуежайында жолаушы рейстері тоқтатылуы немесе біріктірілуі мүмкін екенін ескертті. Мәскеудің Домодедово, Внуково және Жуковский әуежайларында да, басқа қалаларда да осындай шаралар енгізіліп, ондаған мың жолаушыны әбігерге салды.
Джо Байден: Владимир Путин Украинаны тұтас алғысы келеді
Ресей президенті Владимир Путин Украинаны Ресейдің бір бөлігі деп есептейді және егер бейбіт келісім жасалатын болса ол Украинаның бір бөлігін ғана бақылауда ұстағанды місе тұтпайды. АҚШ-тың бұрынғы президенті Джо Байден BBC News арнасына берген сұхбатында осылай деді. Байден Ақ үйден кеткелі бері медиаға алғаш рет сұхбат берді.
Байден Ресейге Украинаның бір бөлігін беру мүмкіндігін "қазіргі заманғы ымыраға келу саясатының" көрінісі деп атады. Оның пікірінше, Путин бұрын Совет одағында болғандай ықпалға ие болғысы келеді.
"Ол Совет одағы ыдырап кеткеніне көндіге алмай отыр. Ал ол тоқтайды деп сенген кез келген адам – ақымақ", – деп қосты Байден.
Бұған қоса бұрынғы президент Ақ үйде билікке Дональд Трамп келген соң АҚШ пен Еуропа арасындағы қарым-қатынас нашарлауы мүмкін екеніне алаңдаушылық білдірді. Байденнің сөзінше, мұндай жағдайлар қазіргі заманғы әлем тарихын өзгертуі ықтимал.
- Сәуір айында Парижде өткен кездесуде АҚШ делегациясы Украина мен Еуроодақ елдеріне Ресей мен Украина арасындағы қақтығысты реттеу жоспарын ұсынған. Оған сәйкес, АҚШ Қырымды де-юре Ресейдің бір бөлігі ретінде таниды, ал 2022 жылдың ақпанынан бері Украинаның Ресей әскері басып алған аумақтары Ресейдің бақылауында қалмақ, бірақ бұл аннексия халықаралық деңгейде мойындалмайды. Тек Харьков облысының шағын бөлігі қайтадан Украинаның бақылауына өтуі тиіс деген ұсыныс иесі.
- Украина президенті Владимир Зеленский Киев Қырым мен басқа да аумақтарда Ресей юрисдикциясын ешқашан мойындамайды деп мәлімдеді. Оның айтуынша, Қырым мен Ресей басып алған аумақтардың мәртебесін талқылау соғысты ұзаққа созады.
Ресейде дрондар шабуылына байланысты жүздеген рейс ұшпай қалды
Ресейде дрондар шабуылы жиілеген тұста жолаушы ұшақтары рейстерін кейінге шегеріп жатыр. Әуежайларға қойылған шектеулер 350 рейс пен 60 мың жолаушыға әсер еткен. Бұл туралы Ресей туроператорлар қауымдастығы мәлімдеді.
Мәскеудегі Внуково, Шереметьево, Домодедово әуежайларында да ондаған рейс ұшпай қалды.
7 мамырға ауған түні дрондар қаупі деп Шереметьево әуежайы екі рет жабылды. «Аэрофлот» рейстері ұшпай қалды, Мәскеуге ұшып келе жатқандары қосалқы әуежайға жіберілді. Бұл әуе компаниясы 7 мамырда Мәскеуден ұшатын, Мәскеуге ұшып келетін жүзге жуық рейсін кейінге шегерді. «Победа» әуе компаниясы да рейстерінің жартысын ұшырмай тастады.
Кейбір әуе компаниялары жолаушыларды бес-алты сағат ұшақ бортында ұстаған.
Сербия президенті Александр Вучич мінген ұшақ Мәскеуге қонбай, Бакуға барған. Бұл туралы сербиялық Blic газеті хабарлады. Вучич 9 мамырда Мәскеуде өтетін парадқа қатысатыны айтылған.
Үндістан Пәкістанға шабуыл жасады
Үндістан қарулы күштері 7 мамырға ауған түні Пәкістан мен Кашмирдің Пәкістан бақылауындағы бөлігіне ракетамен соққы жасады. Дели шабуылын "Синдур" операциясы деп атап, тоғыз нысанға соққы жасалғанын айтады. Үндістан Пәкістанның "террористік инфрақұрылымдарына" шабуыл жасалды дейді.
Пәкістан тарабы Үндістанның шабуылынан Пәкістанда үш адам қаза тауып, 12 адам жараланғанын жазды. Қаза болғандардың бірі - бала.
Пәкістан тарабы Үндістанның ракетамен шабуыл жасағанын растады. Бұған қоса, Пәкістан жауап ретінде Үндістанның Сринагар қаласындағы әуе базасы ракетамен шабуылдағаны да айтылды.
Бұған қоса, Пәкістан әуе кеңістігін 48 сағатқа жауып, әскери авиацияны әуеге көтерген.
22 сәуірде Кашмирдің Үндістан бақылауындағы бөлігіндегі Байсаран алқабында үндістандық туристерге шабуыл жасалып, 26 адам қаза тапқан. Үндістан шабуылды "террорлық әрекет" деп атап, Пәкістанды айыптаған. Шабуыл жасаған үш адам Пәкістан азаматы екені айтылған. Осы оқиғадан соң екі елдің арасы суып, соғыс басталуы мүмкін екені айтыла бастаған.
Ресей мен Украина "205-ке 205" формуласы бойынша тұтқын алмасты
Ресей қорғаныс министрлігі 6 мамыр күні Украинамен "205-ке 205" формуласы бойынша тұтқын алмасқанын хабарлады. Хабарламада Украина тарапы тұтқыннан босатқан ресейлік әскери қызметшілер қазір Беларусь аумағында екені айтылған. Тұтқын алмасуға Біріккен Араб Әмірліктері араағайындық жасаған.
Бұған дейін бірқатар ресейлік Telegram-арналар Украина мен Ресейдің тұтқын алмасқаны жөнінде хабарлап, оған қоса тұтқыннан босатылған ресейлік әскери қызметшілердің болжалды тізімдерін жариялаған болатын.
Кейінірек Украина президенті Владимир Зеленский Ресеймен арада "205-ке 205" формуласы бойынша тұтқын алмасу жүргізілгенін растады. Ол өзінің ресми Telegram-арнасында Ресей тұтқынынан босап шығып, еліне оралған украин жауынгерлердің суреттерін жариялады.
Бұған дейін Ресей мен Украина 19 сәуірде тұтқын алмасқан. Ол кезде әр тарап 246 адамнан босатқан. Бұған қоса, Украина жағына жараланған 31 украин жауынгері, ал Ресейге жараланған 15 ресейлік сарбаз қайтарылған еді.
Сол күні Украина президенті Владимир Зеленский соғыс басталғалы бері Украинаға жалпы саны 4552 адам – әскери қызметшілер де, бейбіт тұрғындар да – қайтарылғанын айтқан. Оған қоса, соғысушы екі тарап қаза тапқан сарбаздарын бір-біріне салыстырмалы түрде тұрақты қайтарып келеді.
Беларусь билігі 78 жастағы белсенді Нина Багинскаяның үстінен қылмыстық іс қозғады
Беларусь билігі "көпшілік қатысатын шараларды ұйымдастыру немесе өткізу тәртібін бірнеше мәрте бұзғаны үшін" 78 жастағы белсенді Нина Багинскаяның үстінен қылмыстық іс қозғады. Мұны "Весна" құқық қорғау орталығы хабарлады. Бұл қылмыстық бап бойынша айыппұл салу, еркіндігін шектеу болмаса ең қатаң түрі — үш жылға дейінгі мерзімге бас еркіндігінен айыру жазасы қарастырылған.
Құқық қорғаушылардың мәліметінше, қарт белсендінің қылмыстық қудалануына 2024 жылы киіміне ақ-қызыл-ақ түсті белгі мен ұлттық рәміздерді тағып алып Минск көшелерін кезіп жүруі себеп болған. Былтыр билік оны "заңсыз пикет өткізгені" үшін үш рет әкімшілік жауапқа тартқан.
Билік Багинскаяны бірнеше рет психиатриялық сараптамадан өткізгені белгілі болды. Басқа егжей-тегжейі жарияланбады.
"Нина Багинскаяның жасын ескере отырып, [жаза] неғұрлым жұмсақ болады деп үміттенеміз. Бұл қудалау оның үнін өшіруге тырысу сияқты көрінеді, себебі Нина Багинская 2020 жылғы наразылықтардың маңызды символы, маңызды тұлғасы болған және солай болып қалады", – деді "Настоящее Время" басылымына берген сұхбатында "Весна" құқық қорғау орталығының заңгері Светлана Головнева.
Көше акцияларына совет заманынан — 1988 жылдан бастап шығып жүрген Нина Багинскаяның Беларусь елінде автократ басшы Александр Лукашенконың билігіне қарсы наразылық символына айналғанына көп уақыт болған.
"Мені бұған қайраған — әлеуметтік, саяси және ұлттық әділетсіздік. Сондықтан өзіме егер сілімтік, құл болмасаң, онда жерің мен Отаныңды қорғауға тиіссің деп айттым", – деген Багинская. Ол барлық дерлік митингілерге өзі тіккен ақ-қызыл-ақ түсті үлкен ту ұстап шығады. 2020 жылы ол Беларусьтегі президенттік сайлаудың ресми қорытындысымен келіспей, бейбіт наразылық акцияларына белсене қатысқан.
2019 жылы Нина Багинская мемлекетке 16 мың долларға тең ақша қарыз болған. Бұл қомақты қаржы – оған наразылық акцияларына қатысқаны үшін салынған айыппұлдардың жиынтығы. Айыппұл төлеуден бас тартқан Багинскаяның Минск маңындағы саяжайын билік аукционға шығарып сатып жіберген. Принципке барып, айыппұл төлеуден бас тартқан және өзгелерге де өзінің орнына айыппұл төлеуге тыйым салған қарт белсенді мұны әділетсіз жүйе орнаған мемлекетті қаржыландырғысы келмейтіндігін айтып түсіндірген. Беларусь еліндегі кейінгі президент сайлауы мен наразылықтардан кейін оған тағы бірнеше айыппұл салынған. Билік ол айыппұлдарды Багинскаяның зейнетақысынан ұстап қалады.
2022 жылдың тамыз айында сот Нина Багинскаяға аңшылықпен айналысуға, көлік және шағын қайық жүргізуге тыйым салды. Осы сот шешімімен байланыс операторларына Багинскаяға интернет, ұялы байланыс және теледидар қызметтерін көрсетуге де тыйым салынған.
Германия канцлері қызметіне ұсынылған Мерц қажет дауыс жинай алмады
Германияда 6 мамыр күні бундестагтағы алғашқы дауыс беру қорытындысында Фридрих Мерц атқарушы билік тармағының жетекшісі – федерация канцлері болып сайлануға қажет дауыс жинай алмады.
Жасырын дауыс беру қорытындысы бойынша, Мерцті қолдап 310 депутат дауыс берген, ал канцлер лауазымына бекіту үшін кемі 316 дауыс қажет.
307 депутат Мерцке қарсы дауыс берді.
Мерц басқарып отырған Христиан-демократиялық одақ (ХДС) пен Христиан-әлеуметтік одақ (ХСС) блогы және онымен коалиция құрған социал-демократтар Бундестагта басымдыққа ие — олардың қолында 328 мандат бар. Дауыс беру қорытындысы болашақ билік коалициясының бірнеше депутаты Мерцті қолдамағанын немесе тіпті оған қарсы дауыс бергенін көрсетеді.
Дауыс беру қорытындысы бұлай болады деп ешкім күтпеген еді. Бундестаг отырысында үзіліс жарияланды. Канцлерді сайлау қайтадан дауыс беру бүгін немесе басқа бір күні өтуі мүмкін, оған барлығы 14 күн беріледі.
Жыл басынан бері Ұлттық қорға 855 млрд теңге түсіп, 2 трлн теңге алынған
Биылғы жылдың алғашқы 4 айында Қазақстанның Ұлттық қоры 1,16 трлн теңгеге немесе 3,5% қысқарған. Мұндай ақпаратты Қаржы министрлігінің дерегіне сүйеніп, inbusiness.kz сайты хабарлады. Сәуір айының аяғында Ұлттық қордағы қаражат көлемі 31,9 трлн теңгеге тең болған.
Министрлік келтірген мәліметке сәйкес, өткен төрт айда Ұлттық қордан бюджетке кепілдендірілген трансфертке 1,6 трлн теңге жұмсалған. Тағы 400 млрд теңге мақсатты трансфертке және 13,3 млрд теңге қорды басқару мен аудитке жұмсалыпты.
Жыл басынан бергі кезеңде Ұлттық қордың шығыны 2,01 трлн теңге болған.
"Осы уақытта қорға 854,9 млрд теңге түсті. Бұл қаражаттың 98,7% немесе 843,6 млрд теңгесі – мұнай секторы ұйымдарынан түсетін тікелей салық. Оның ішінде корпоративтік табыс салығы – 429 млрд теңге немесе Ұлттық қорға түскен салықтың жалпы сомасының 50,9%. Тағы 234,8 млрд теңге немесе 27,8% жасалған келісімшарттар бойынша өнімді бөлудегі қазақстандық үлеске тиесілі. 2024 жылы Ұлттық қор небәрі 3,2 трлн теңгеге өсті. Егер 2024 жылдың басында Ұлттық қордың көлемі 29,8 трлн теңге болса, аяғында 33 трлн теңге болды. Жыл ішінде қордың кірісі 8,82 трлн теңгеге жетіп, 5,62 трлн теңгесі алынды", – деп хабарлайды Қаржы министрлігі.
Қазақстанда 2000 жылы құрылған Ұлттық қорға елдің қазба байлықтарынан түсетін қаражат жинақталады. Әу баста билік келешек ұрпақтың игілігіне жиналады деп жариялаған қор қаржысын үкімет бюджет бағдарламаларын орындауға жиі пайдаланады.
Qazaq Air әуекомпаниясы атауын VietJet Kazakhstan деп өзгертпек
Қазақстанда әуе тасымалы қызметін көрсететін Qazaq Air әуекомпаниясы енді VietJet Kazakhstan деп аталатын болады. Бұл жаңалықты 6 мамырда Астанада өткен Қазақстан мен Вьетнам арасындағы іскерлік кездесуде "Самұрық-Қазына" акционерлік қоғамының басқарма төрағасы Нұрлан Жақыпов айтты деп хабарлады ҚазАқпарат.
Жақыпов Жекешелендірудің кешенді жоспары аясында Qazaq Air әуекомпаниясын сатып алушы ретінде SOVICO Group компаниясы белгіленді, мәміленің барлық шарттары орындалып, төлем қабылданды, ал акциялар инвестордың жеке шоттарына берілді деп мәлімдеді.
− Біз SOVICO Group пен VietJet Air компанияларының Qazaq Air-ді VietJet Kazakhstan жаңа бренді аясында басқаруға және операциялық қызметіне қатысу ниетін жоғары бағалаймыз. Өңірдегі маршруттық желінің кеңеюі көлік байланысын нығайтып, жаңа экономикалық өсу нүктелерін қалыптастырады, − деді Нұрлан Жақыпов.
"Самұрық-Қазына" қоры мен вьетнамдық Sovico Group компаниясы (ол VietJet әуе компаниясына иелік етеді) Qazaq Air-ді сатып алу-сату жоспарын былтыр көктемде жариялаған. Ал желтоқсан айында қазақстандық қор Qazaq Air әуекомпаниясын сату туралы келісімшартқа вьетнамдық Sovico Group құрамына кіретін компаниялар консорциумымен бірге қол қойғанын хабарлаған.
Бұл жолы қор мәміленің қаржылай көлемі туралы мәліметті жариялаған жоқ, тек инвесторлар алдағы бірнеше жылда әуекомпаниясының ұшақ паркін 20 дана Boeing 737 Max немесе Airbus A321 үлгісіндегі ұшақтармен толықтыруға міндеттеме алғанын хабарлады деп жазды Vlast.kz басылымы.
Мәміле тараптары ретінде қордың өзі, сондай-ақ Sovico Group JSC құрамына кіретін Central Asia Aviation Holdings Limited компаниясы мен толықтай қазақстандық Kazasia Holdings Limited компаниясы аталды. "Самұрық-Қазына" қоры Qazaq Air компаниясындағы 49% үлесін сақтап қалады деп жазды Vlast.kz.
Бұған дейін "Самұрық-Қазына" қоры Qazaq Air әуекомпаниясына қатысты мәміленің міндетті шарты ретінде әуекомпаниясының 38 млрд теңге қарызы өтелуі қажет екенін мәлімдеген болатын.
Сейсенбі, 6 мамыр күні Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Вьетнам коммунистік партиясы орталық комитетінің бас хатшысы То Ламмен Ақордада шағын құрамда келіссөз өткізді деп хабарлады Қазақстан президентінің баспасөз қызметі. Тоқаев Қазақстанға мемлекеттік сапармен келген То Ламды дүйсенбі күні Астана әуежайынан күтіп алған еді.
Румынияда президент сайлаудың бірінші турынан соң премьер-министр қызметтен кетті
Румыния премьер-министрі Марчел Чолаку 5 мамыр күні отставкаға кететінін мәлімдеп, өз партиясына үкімет құрамынан шығуды ұсынды. Оның мұндай шешім қабылдауына ел президентін сайлаудың бірінші турының қорытындысы себеп болды.
"Билік коалициясы желтоқсан айында екі мақсатпен құрылған еді: тұрақты үкімет құру, парламентте көп дауысқа ие болу және Румыния президенті лауазымына ортақ үміткер ұсыну. Біз осы міндеттердің бірін орындай алмадық. Кеше румын халқының қалай дауыс бергенін көрдік. Бұл – билік коалициясының заңды мәртебесі жоқ екенін білдіреді", – деп мәлімдеген саясаткердің сөзіне Азаттықтың Румын қызметі сілтеме жасаған.
Румыния президентін сайлаудың бірінші туры жексенбі, 4 мамыр күні өткен. Оның қорытындысы сай, "Румындарды біріктіру альянсының" жетекшісі Джордже Симион бәсекелестерінен озды. Ал билік коалициясының кандидаты Крин Антонеску үшінші орын алып, екінші турға өте алмады.
Марчел Чолаку – Социал-демократиялық партияның өкілі, бұл партия парламенттің төменгі палатасында көпшілік орынға ие. Билік коалициясы құрамынан шыққан күннің өзінде партиядан ұсынылған министрлер өз міндетін атқара береді деп мәлімдеді Чолаку.
Совет диссиденттері туралы кітап Пулитцер сыйлығын жеңіп алды
Америкалық тарихшы Бенжамин Натанстың "Үмітсіз ісіміз табысты болуы үшін" атты кітабы 2025 жылғы Пулитцер сыйлығының ғылыми-көпшілік әдебиет аталымында жеңімпаз атанды. Бұл кітап совет билігі тұсындағы диссиденттік қозғалыстың тарихына арналған. Лауреаттардың есімдері Пулитцер сыйлығының ресми сайтында жарияланды.
Совет одағы мемлекеттік қауіпсіздік комитетінің (КГБ) тергеу хаттамаларына, күнделіктерге, мемуарларға, жеке хаттарға және сұхбаттарға сүйене отырып жазылған, 797 беттен тұратын кітап 2024 жылы Princeton University Press баспасынан жарық көрген. "Диссиденттер совет заңдарын совет мемлекетінің билігін тежеу үшін қолдануға бел буды. Еркін емес елде олар өздерін еркін адамдарша ұстады" деп жазылған кітап аннотациясында.
Бенжамин Натанс — АҚШ-тағы беделді білім ордаларының бірі Пенсильвания университетінің доценті. Кітап авторына Пулитцер жүлдесінің 15 мың доллар көлеміндегі ақшалай сыйақысы беріледі. Совет диссиденттері туралы бұл еңбегінен бөлек, Натанс Ресей империясындағы еврейлер тарихына арналған "Шекараның арғы бетінде" атты зерттеудің де авторы.
2024 жылы Бенжамин Натанс совет диссиденттері туралы жаңа кітабы жөнінде Азаттық радиосына берген сұхбатында:
"Олардың тарихын өздерін алдыңғы қатарға шығаратын, бірақ оларды мықты жақтарымен ғана емес, әлсіз тұстарымен де бағалайтын, көрегендігін ғана емес, соқыр сенімін де көрсететін, ал ең бастысы — оларды меніңше, лайықты орны саналатын совет контексінде қарастырып баяндағым келді", – деген еді.
• Пулитцер жүлдесі — Америкадағы журналистика, әдебиет және музыка саласындағы ең беделді сыйлықтардың бірі. Бұл сыйлық АҚШ нарығында алғаш рет жарық көрген ағылшын тіліндегі шығармаларға беріледі.
Украина сарбаздары 5 мамырда Лондонда өткен әскери шеруге қатысты
Еуропада Екінші дүниежүзілік соғыстың жеңіспен аяқталғанына 80 жыл толуына орай дүйсенбі, 5 мамыр күні Лондонда өткен әскери парадқа Украина қарулы күштерінің сарбаздары қатысты. Бұл мереке ресми түрде 8 мамырда аталып өтеді, алайда атаулы күнге байланысты салтанатты іс-шаралар биыл ертерек басталды.
Украина әскери қызметкерлері Ұлыбритания қарулы күштерінің, Британ достастығына мүше мемлекеттер мен НАТО елдерінің сарбаздарымен бірге сап түзеп өтті. Олар король отырған арнайы мінбенің тұсынан өткен кезде Ұлыбритания патшасы III Чарльз әскери дәстүрмен сәлем беріп, құрмет көрсетті.
Лондондағы парадқа шамамен 1300 адам қатысты, олардың қатарында 11 украин сарбазы болды. Әуеде ұшқыштар тобы өнер көрсетті, ал Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан "Белфаст" кемесі мерекелік салют атты.
Парадтан кейін Букингем сарайында патша отбасы мерекелік шай ішу рәсіміне қатысты деп хабарлады ВВС. Шараға Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан 50-ге жуық ардагер, олардың отбасы мүшелері мен соғыс кезеңінде өмір сүрген ұрпақ өкілдері қатысты.
Израиль Бен-Гурион әуежайына жасалған шабуылға қарымта ретінде Йемен портын бомбалады
Израиль қорғаныс армиясы (ЦАХАЛ) дүйсенбі, 5 мамыр күні кешке Йемендегі Ходейда портына және Әл-Ходейда провинциясындағы цемент зауытына әуеден шабуыл жасағанын хабарлады. Бұл нысандар "Ансар Алла" шииттік қарулы тобы (хуситтер) бақылайтын аумақта орналасқан.
Әуе шабуылына шамамен 20 жойғыш ұшақ қатысқан. Израиль мен шабуыл жасалған нысандардың арасы шамамен екі мың шақырым. Израиль армиясы бұл шабуылды 4 мамырда хуситтер Тель-Авивтегі Бен-Гурион атындағы әуежайды зымыранмен атқылағаны үшін қарымта қайтару деп сипаттады. Ол шабуылдан бірнеше адам жараланған еді.
Әуе шабуылының салдары туралы әзірге нақты мәлімет жоқ. Израиль әскері шабуыл "террорлық инфрақұрылымды" нысанаға алды деп мәлімдеді. Хуситтер дереккөздері бұл шабуылға америкалық авиация да қатысқан деп отыр. Алайда "Әл-Жазира" арнасының Пентагондағы дереккөзі бұл мәліметті жоққа шығарған; АҚШ ресми түрде түсініктеме берген жоқ.
ПІКІРЛЕР